Słownik pojęć budowlanych

Biały montaż – montaż urządzeń sanitarnych (toaleta, wanna, kabina prysznicowa, zlew itp.)

Badania geotechniczne - oznaczenie parametrów geotechnicznych gruntu np. zagęszczenie, plastyczność, głębokość i skład chemiczny wód gruntowych oraz ich agresywność w stosunku do betonu. Pomiar geotechniczny pozwala na uniknięcie problemów ujawniających się w trakcie użytkowania budynku: pękających ścian, zapadających się fundamentów itp. Budowa na nieznanym podłożu może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń konstrukcji.

Badania geodezyjne (tyczenie budynku) - są to pomiary geodezyjne określające położenie obrysu budynku względem granic działki i jego osie ścian. Ustala się również reper wysokościowy określający poziom posadowienia ław albo poziom posadzki parteru w budynku. Jest to pierwszy i bardzo ważny etap budowy . Geodeta po wytyczeniu budynku w terenie dokonuje wpisu w dzienniku budowlanym.

Blacha dachowa – jest to blacha miedziana lub stalowa ocynkowana, czasem dodatkowo powlekana tworzywem sztucznym. Arkusze blachy dachowej układa się na deskowaniu i zagina na łączeniach.

Belka - poziomy lub ukośny element konstrukcyjny , który przejmuje ciężar z powierzchni poziomych i przenosi na podpory (ściany, słupy, filary, kolumny). Może być wykonana z drewna, stali, betonu, żelbetu. Belka przenosząca obciążenia z innych belek jest nazywana podciągiem.

Belka spocznikowa - poziomy część konstrukcji przyjmujący obciążenia ze spocznika oraz stanowiący oparcie dla biegu schodów.

Belka stropowa - zasadniczy poziomy fragment konstrukcyjny stropu, lub stropodachu.

Beton – najpopularniejszy materiał budowlany, powstaje w wyniku wiązania i stwardnienia mieszanki betonowej. Mieszanka betonowa to mix spoiwa (cement), kruszywa (żwir, piasek, keramzyt), wody i dodatków (powyżej 5% w stosunku do masy spoiwa) i domieszek (poniżej 5% w stosunku do masy spoiwa). Zmianę właściwości mieszanek betonowych i betonów uzyskujemy przez dodatki i domieszki w różnych proporcjach w zależności oczekiwanych właściwości np. większą urabialność, dłuższy proces wiązania, większa mrozoodporność, wodoszczelność itd. Recepturę mieszanki betonowej dobiera się na podstawie analiz laboratoryjnych i obliczeń, tak aby uzyskać beton o oczekiwanej wytrzymałości, odporności na działanie czynników zewnętrznych np. o odpowiedniej ścieralności, wodoszczelności, kwasoodporności, żaroodporności, izolacyjności cieplnej itp..

Budynek mieszkalny jednorodzinny – (domek jednorodzinny, dom jednorodzinny wolnostojący, willa, bliźniak) budynek wolnostojący lub budynek w zabudowie szeregowej, grupowej lub bliźniaczej, który tworzy konstrukcyjnie samodzielną całość. Budynek jednorodzinny wraz z budynkami gospodarczymi i garażowymi tworzą zabudowę jednorodzinną.

Cegła – najczęściej wapienny, gliniany, piaskowy, cementowy (lub innych surowców mineralnych) materiał budowlany w kształcie prostopadłościanu (także klina, wycinka pierścienia kołowego lub kształtki). Wytrzymałość mechaniczną i odporność na wpływy atmosferyczne otrzymuje się w odpowiednim procesie suszenia, wypalania lub naparzania parą wodną.

Cement – uzyskiwane z wypalonych i zmielonych surowców mineralnych (margiel lub wapień i glina) hydrauliczne spoiwo spełniającym rolę regulatora czasu wiązania. Cement wykorzystywany jest do przygotowywania zapraw cementowych, cementowo-wapiennych i betonów oraz do łączenia materiałów budowlanych.

Dach czterospadowy – zwany brogowym. Dach o dwóch połaciach bocznych w kształcie trójkąta i dwóch połaciach podłużnych w kształcie trapezu.

Dach dwuspadowy - zwany też szczytowym lub siodłowym. Dach o dwóch przeciwległych połaciach schodzące się w kalenicy (najwyższej części dachu).

Dach kopertowy namiotowy – w kształcie trójkąta, czteropołaciowy. Połacie zbiegają się w jednym punkcie -wierzchołku.

Dachówka – pokrycie dachu układane z modułów ceramicznych lub cementowych, popularne w tradycyjnym budownictwie. Dachówki występują w różnych kształtach i kolorach, zależnie od technologii wypalania i dodanych barwników.

Dach mansardowy – pozwala wykorzystać poddasze jako część użytkową budynku. Jest to dach łamany, zbudowany z dwóch oddzielonych od siebie gzymsem powierzchni połaci dachowych. Może być dwu- lub czterospadowy.

Dach pulpitowy - jednospadowy , czyli o jednej połaci dachowej. Ściany szczytowe oraz tylna ściana na wysokości poddasza nazywana jest ścianą pulpitową. Ściana ta, ze względów pożarowych powinna wystawać ponad dach.

Dźwigar - element konstrukcyjny budynku - poziomy lub ukośny ( dźwigar dachowy, stropowy), przenoszący obciążenie budynku z góry na niższe elementy nośne konstrukcji. Najczęściej stosuje się drewniany wiązar dachowy, stalowa kratownica, blachownica lub pojedynczy układ prętowy - np. belka stalowa o przekroju dwuteowym, żelbetowa kratownica lub belka o przekroju najczęściej dwuteowym o pasach równoległych albo nierównoległych .

Elewacja - zewnętrzna powierzchnia ściany budynku z wszystkimi znajdującymi się na niej elementami, lico budynku. Pełni funkcję estetyczną oraz ochronną przed szkodliwym wpływem czynników atmosferycznych.

Fundament – podstawowy element konstrukcyjny przekazujący na podłoże gruntowe całość obciążeń .Może być odlany z betonu, żelbetu, murowany z cegieł lub kamieni, sporadycznie z drewna. Ponieważ pod wpływem przekazywanych odkształca się grunt i dochodzi do osiadanie budowli, dlatego dobór odpowiedniego rozwiązania fundamentu (sposobu posadowienia budynku) ma zapewnić minimalne i równomierne osiadanie budowli oraz jej stateczność, właściwą głębokość posadowienia, łatwość wykonania, zabezpieczenie budowli przed zawilgoceniem.

Gont bitumiczny– inaczej zwana dachówką bitumiczną. Są to pasy modyfikowanej papy asfaltowej, wycięte w prostokąty, trójkąty, trapezy, sześciokąty. Ponieważ mają niewielkie wymiary oraz są elastyczne, rekomenduje się je na strome, skomplikowane, łamane dachy.

Humus - wierzchnia urodzajna warstwa ziemi zdejmowana i hałdowana mechanicznie przed rozpoczęciem budowy i tyczeniem budynku

Korona muru – element muru wieńczący ścianę, rozciągający się powyżej lica.

Krokwie - część więźby dachowej. To drewniane belki pochyłe, które podtrzymują pokrycie dachowe. Przejmują obciążenia zewnętrzne i przekazują na murłaty a te na ściany zewnętrzne. Pracują na zginanie.

Mur - to pionowa część budowli. Może być zbudowany z przeróżnych materiałów jak: ceramika, kamienie, drewno, prefabrykaty połączone zaprawą budowlaną (np. kamienie, cegły, bloczki betonowe itp. połączone zaprawą wapienną, cementową lub inną podobną). Można również zbudować mur z materiału jednorodnego, np. odlany z betonu lub ulepiony z gliny.

Murłata, namurnica – rodzaj drewnianej belki ułożonej na murze budynku. Jej zadanie to przenoszenie obciążenia z dachu ( więźby dachowej) na ściany.

Nylon dekarski - pokrycie stworzone na bazie elastycznych polimerów. Posiada właściwości samodzielnej powłoki dachowej jak i materiału do naprawy dachów.

Legar - drewniana podstawa-belka, na której układa się deski podłogi.

Ława fundametnowa – fundament ciągły ściany lub rzędu słupów o przekroju poprzecznym w kształcie prostokąta lub trapezu, mający krawędzie boczne proste lub schodkowe.

Ława kominiarska –element biegnący od wyjścia na dach z kominem oraz wokół komina, umożliwiający pracę kominiarzowi. Są to małe wsporniki mocowane do połaci stromego dachu z ułożoną na nich wąską kratką lub deską.

Łata -drewniana listwa o przekroju prostokątnym lub kwadratowym , wykorzystywana w konstrukcjach drewnianych, (więźba dachowa) do ułożenia pokrycia dachowego. Używane są również kontrłaty, które układa się prostopadle do łat.

Okno kolankowe - jest okno montowane się na poddaszu w celu jego doświetlenia. Może być umiejscowione w ścianie kolankowej lub w połaci dachu. Pionowe okno kolankowe zazwyczaj połaczone jest z pochylonym oknem połaciowym.